Τα «Δεκεμβριανά» της οικονομίας...

Π. ΠΑΠΑΔΟΠΟΥΛΟΣ
Οι δημόσιες δαπάνες, η ύφεση, ο δανεισμός και το ελληνικό παράδοξο- Πού εμπλέκεται η προεδρική εκλογή...
Ρόλο σιωπηλών θεατών στο θρίλερ που εκτυλίσσεται μπροστά τους έχουν επιλέξει οι περισσότεροι υπουργοί, παρακολουθώντας το οικονομικό επιτελείο να δίνει μάχη για να συμβιβάσει τις απαιτήσεις των Βρυξελλών και των αγορών με τις αντοχές της κοινωνίας και τις πολιτικές εκτιμήσεις που πρυτανεύουν μεταξύ στελεχών με επιρροή στο Μέγαρο Μαξίμου.
Σύμφωνα με ασφαλείς πληροφορίες, ο πρόεδρος της ΕΚΤ κ. ΖανΚλοντ Τρισέ προσανατολίζεται στο να ανακοινώσει την προσεχή Πέμπτη 3 Δεκεμβρίου στη συνεδρίαση των...

διοικητών των κεντρικών τραπεζών των χωρών της ευρωζώνης, ότι η δημοπρασία της 16ης Δεκεμβρίου της ΕΚΤ για την παροχή απεριόριστης ρευστότητας στις ευρωπαϊκές τράπεζες θα είναι η τελευταία.

Οι ελληνικές τράπεζες θα αντλήσουν κεφάλαια και τον Δεκέμβριο, οι διοικήσεις τους όμως θυμούνται ότι οφείλουν να επιστρέψουν τον Ιούνιο και τον Σεπτέμβριο του 2010 28 δισ. ευρώ και 7,5 δισ. ευρώ αντιστοίχως, που δανείστηκαν για έναν χρόνο με 1% επιτόκιο τους αντίστοιχους μήνες του 2009 και τα οποία αξιοποίησαν για να δανείσουν με 5% το ελληνικό Δημόσιο αγοράζοντας ομόλογα τα οποία «πάρκαραν» στην ΕΚΤ ως ενέχυρο για τον δανεισμό τους (κερδίζοντας τη διαφορά 4% με μηδενικό ρίσκο). Αναγκάζονται για αυτόν τον λόγο να πωλούν- και μάλιστα από τώρα- τα ομόλογα που διαθέτουν έτσι ώστε, καθώς η αξία τους διολισθαίνει διαρκώς εξαιτίας της διεύρυνσης της διαφοράς του επιτοκίου - δηλαδή του spread- ανάμεσα στα 10ετή ελληνικά και τα (θεωρούμενα ως ασφαλέστερα στην ευρωζώνη)

10ετή γερμανικά, να «γράψουν» λιγότερες ζημιές στο τέλος του 2009 και να συγκεντρώσουν σιγά σιγά τα κεφάλαια που πρέπει να επιστρέψουν.

Η παραπάνω διαδικασία, σε συνδυασμό με την προεξόφληση ότι ο ελληνικός δανεισμός του 2010 θα καλπάσει λόγω της απουσίας μέτρων λιτότητας και χωρίς οι ελληνικές τράπεζες να μπορέσουν να συμβάλουν στην κάλυψή του όσο ενεργά συνέβαλαν το 2009, οξύνει τον φαύλο κύκλο, ανοίγει την «ελληνογερμανική ψαλίδα» των spread και ρίχνει το Χρηματιστήριο. Ο κ. Γ. Προβόπουλος, ίσως με ύφος περισσότερο αψύ από όσο θα περίμεναν κάποιοι, μετέδωσε απλώς ένα μήνυμα που ήδη κυκλοφορούσε σαν ίωση στο διασυνδεδεμένο σύστημα των ξένων αγορών.

▅ Τα οικονομικά αμορτισέρ
[Ο υπουργός Οικονομικών κ. Γ. Παπακωνσταντίνου κατά την ενημέρωση των Επιτροπών Οικονομικών και Ευρωπαϊκών Υποθέσεων της Βουλής, την περασμένη Τετάρτη ]
Ο υπουργός Οικονομικών κ. Γ. Παπακωνσταντίνου κατά την ενημέρωση των Επιτροπών Οικονομικών και Ευρωπαϊκών Υποθέσεων της Βουλής, την περασμένη Τετάρτη
Δεν χρειάζεται να προστεθεί ότι, όπως συζητείται σε πολιτικούς και οικονομικούς κύκλους, το «στρίμωγμα των τραπεζών» προμηνύει ακόμη μεγαλύτερο περιορισμό στη δανειοδότηση επιχειρήσεων και νοικοκυριών και άρα σηματοδοτεί τη διατήρηση ρυθμών ύφεσης, την αύξηση της ανεργίας και την ενίσχυση της αβεβαιότητας για το πώς θα συ μπεριφερθούν στην αυξανόμενη πίεση τα αμορτισέρ της ελληνικής οικονομίας, δηλαδή οι επιταγές οι οποίες απλώνουν στον χρόνο την εξυπηρέτηση των υποχρεώσεων, απορροφώντας έτσι τους κραδασμούς της οικονομικής κρίσης.

Και όλα αυτά υπό τη δαμόκλειο σπάθη των ξένων οίκων αξιολόγησης πιστοληπτικής ικανότητας, οι οποίοι σε περίπτωση που υποβαθμίσουν εκ νέου μέσα στο 2010 τα ελληνικά ομόλογα, θα αναγκάσουν τη χώρα και τις τράπεζές της να μην μπορούν να δανείζονται από τις ξένες χρηματαγορές, παρά με ένα πολύ υψηλότερο από το σημερινό, και άρα σχεδόν ασύμφορο, επιτόκιο. Με όλα τα παραπάνω να πιέζουν την ελληνική οικονομία ταυτόχρονα απ΄ έξω και εκ των έσω, ο υπουργός κ. Γ. Παπακωνσταντίνου ετοιμάζεται να συμμετάσχει την προσεχή Τρίτη και Τετάρτη στις συνεδριάσεις του Εco/Fin και του Εurogrpoup όπου θα εξαντλήσει τις δυνάμεις του για να ορθώσει μια αξιόπιστη άμυνα στο κύμα δυσπιστίας και απαξίωσης που αναμένεται να «χτυπήσει» την Ελλάδα για τη διαχρονικά ανεπαρκή συμπεριφορά της.

Μιλώντας προς «Το Βήμα» ο κ. Παπακωνσταντίνου συνιστά ψυχραιμία προς όλες τις κατευθύνσεις. Ο υπουργός Οικονομικών πιστεύει ότι η Ευρωπαϊκή Επιτροπή θα παραδεχθεί ότι η Ελλάδα έχει κάνει αρκετά για να επιστρέψει σε τροχιά δημοσιονομικής σταθερότητας, αλλά παράλληλα θα ζητήσει να γίνουν περισσότερα στο άμεσο μέλλον τα οποία μάλιστα θα πρέπει να αποτυπωθούν στο νέο τριετές Πρόγραμμα Σταθερότητας και Ανάπτυξης που πρόκειται να κατατεθεί τον Ιανουάριο.

Τόσο ο κ. Παπακωνσταντίνου, όσο και ο υφυπουργός Οικονομικών κ. Φιλ. Σαχινίδης εκφράζουν την πεποίθηση ότι όλα αυτά θα γίνουν, ότι σταδιακά η εμπιστοσύνη στην ελληνική οικονομία θα αποκατασταθεί και ότι θα οδεύσει η χώρα προς τη δημοσιονομική αρετή, επιστρέφοντας ταυτόχρονα στην εύκρατη ζώνη της οικονομικής ανάπτυξης. Τέλος, επισημαίνεται ότι τα μέτρα που έχουν ήδη ληφθεί είναι τα μοναδικά εφικτά αφού μια πολιτική «σοκ και δέους» στην οικονομία δεν θα απέφερε σχεδόν τίποτε σε δημοσιονομικό επίπεδο, ενώ ταυτόχρονα θα οδηγούσε στον στραγγαλισμό της ελπίδας για την ανάκαμψη.

▅ Ποια είναι η σκληρή αλήθεια
Η σκληρή αλήθεια είναι ότι η κυβέρνηση οφείλει να ασκήσει επεκτατική πολιτική (δηλαδή να αυξήσει τις δημόσιες δαπάνες) για να βγάλει τη χώρα από την ύφεση, αλλά ταυτόχρονα καλείται να επιβάλει περιοριστική πολιτική (δηλαδή να μειώσει τις δημόσιες δαπάνες) προκειμένου να μπορέσει η χώρα να συνεχίσει να δανείζεται ώστε να παραμένει στη σημερινή ύφεση χωρίς να διακινδυνεύσει με πτώχευση που θα μπορούσε να τη βυθίσει σε χειρότερη ύφεση. Πρόκειται για ένα σύγχρονο «ελληνικό παράδοξο», έναν γρίφο χωρίς εύκολη λύση. Κατά συνέπεια η πολιτική θέση του οικονομικού επιτελείου για την αναγκαιότητα διατήρησης μιας πολύ λεπτής ισορροπίας ανάμεσα σε φαινομενικά αντίθετες επιλογές φαίνεται να έχει πολύ σοβαρή βάση.

Ωστόσο πολλοί παρατηρητές θεωρούν ότι εκφράζεται γιατί δικαιολογεί ταυτόχρονα τη διαφαινόμενη διστακτικότητα του κυβερνητικού κέντρου να στηρίξει πιο αυστηρά μέτρα. Με άλλα λόγια, και σύμφωνα με κυβερνητικές πηγές, οι «κόκκινες γραμμές»στην οικονομία δεν φαίνεται να χαράσσονται και να αποφασίζονται μόνο από το οικονομικό επιτελείο σε συνεργασία με τον Πρωθυπουργό, αλλά κυρίως από τον πολιτικό σχεδιασμό της κυβέρνησης, δηλαδή από τον «πρωινό καφέ» στις πολύωρες καθημερινές και μυστικοπαθείς συνεδριάσεις του, στον οποίο οι βασικοί ισχυροί συμμετέχοντες είναι οι κκ. Θ.Πάγκαλος , Χ.Παμπούκης,Χρ.Παπουτσής, Ν.Αθανασάκης και η κυρία Ρεγγίνα Βάρτζελη .
TO BHMA