Οι ξανθιές και το μέντιουμ...

Συντηρητικός, φανατισμένος, αντιδραστικός. Αλλά γράφει καλά. Όπως σήμερα:
Ι. Κ. Πρετεντέρης
Η ιστορία είναι γνωστή: Δύο ξανθιές κάθονται στο κλαδί ενός δέντρου. Μια περαστική γυναίκα τις προειδοποιεί να προσέξουν διότι το κλαδί μπορεί να σπάσει. Απτόητες οι ξανθιές αγνοούν την προειδοποίηση, το κλαδί σπάει, πέφτουν και τσακίζονται.Μερικές εβδομάδες αργότερα, βγαίνουν από το νοσοκομείο και κατά σύμπτωση συναντούν πάλι την περαστική γυναίκα. Εκθαμβη η μια ξανθιά γυρίζει και λέει στην άλλη:
- Κοίτα, το μέντιουμ! Θυμήθηκα το καλαμπούρι διότι περιγράφει πολύ καλά την κατάσταση σε μεγάλη μερίδα του ελληνικού Τύπου. Ελάχιστη κοινή λογική και πολλές ξανθιές- οι οποίες δεν...
στριμώχνονται απλώς σε ένα μικρό κλαδί αλλά το πριονίζουν κιόλας! Η απόφαση της οικογενείας Αγγελοπούλου να κλείσει το συγκρότημα του «Ελεύθερου Τύπου» δεν χρειαζόταν μέντιουμ για να προβλεφθεί. Είναι ταυτοχρόνως η κορυφή του παγόβουνου μιας ευρύτερης κρίσης και η λογική συνέπεια μιας εκδοτικής αποτυχίας. Ενα μεγάλο μέρος του ελληνικού Τύπου νοσεί αλλά κυρίως πάσχει από την αδυναμία να καταλάβει τι του συμβαίνει.

Η αλήθεια είναι ότι τους συμβαίνουν πολλά. Πέφτουν θύματα ενός ενδημικού επαρχιωτισμού που συνοδεύτηκε τα τελευταία χρόνια από έναν κακόγουστο νεοπλουτισμό. Ο Τύπος είναι, υποτίθεται, πηγή ισχύος και μέσο δημοσιότητας, άρα επίζηλο αγαθό της κοινωνίας μας. Μόνο που ακόμη και όσοι αδιαφορούν για την ισχύ, είναι συνήθως έτοιμοι να σκίσουν τα ρούχα τους για τη δημοσιότητα. Στον ελληνικό μικρόκοσμο, το καθιερωμένο δόγμα των απανταχού κοσμικών «to see and to be seen» έχει μετεξελιχθεί σε «to know and to be known». Και ποιος μπορεί να το υπηρετήσει καλύτερα από τον Τύπο;

Πέφτουν θύματα μιας «γραμμητζίδικης» και αμαθούς δημοσιογραφίας, η οποία πολιτεύεται άλλοτε ως φερέφωνο κομματικών παρατάξεων και άλλοτε ως ατζέντης μεγάλων και μικρών συμφερόντων. Προσέξτε: «μεγάλων και μικρών»... Διότι ο δημοσιογράφος που δραστηριοποιείται ως κομματικός «παπαγάλος» ή ως κοινωνικός «αβανταδόρος» δεν είναι περισσότερο ανεπίληπτος από τον συνάδελφό του που κάνει τον κλακαδόρο σε κάποιον επιχειρηματία. ΄Η, αν θέλετε να το πω διαφορετικά, «βλάπτουν και οι δύο το ίδιο τη Συρία».

Πέφτουν θύματα ενός εκδοτικού χώρου με λίγους πραγματικούς εκδότες και πολλούς αεριτζήδες. Διότι, κακά τα ψέματα, πραγματικά ανεξάρτητος Τύπος είναι μόνο ο οικονομικά αυτοτελής Τύπος. Αρα ένας Τύπος που υπηρετεί την καλή δημοσιογραφία αλλά και την οικονομική αποδοτικότητα, που στηρίζεται σε υγιείς επιχειρήσεις αλλά και σε ανθρώπους που διαθέτουν μια ευρύτερη αίσθηση του δημοσίου συμφέροντος.

Σε όλα αυτά, δυστυχώς, προστίθεται και το αμιγώς ελληνικό σπορ της διαβολής και της κακοήθειας. Κανένας άλλος Τύπος στον κόσμο δεν αφιερώνει τόσες στήλες και τόση φροντίδα για να υβρίσει ή να συκοφαντήσει τον διπλανό εκδότη, τον διπλανό δημοσιογράφο, τη διπλανή εφημερίδα. Στη χώρα μας, η δημοσιοποίηση εκτός από «ψυχή της δημοκρατίας» γίνεται και μέσο εκκαθάρισης προσωπικών λογαριασμών ή διεκπεραίωσης ανταγωνιστικών συμφερόντων, όταν δεν διεκπεραιώνει απλώς τους πιο χυδαίους εκβιασμούς.

Χρειάζεται άραγε να θυμίσω ότι η περίφημη υπόθεση της «διαπλοκής», η οποία τόσο διέσυρε και διασύρει τον ελληνικό Τύπο, ξεκίνησε ως πολιτικό τέχνασμα της Δεξιάς για να απαξιώσει τη διακυβέρνηση του ΠαΣοΚ προτού αποτελέσει λάβαρο μερίδας του Τύπου εναντίον των ανταγωνιστών της; Ήότι η τόσο πικρή ιστορία του «βασικού μετόχου» εφευρέθηκε για να υπηρετήσει μια αντιδικία Τεγόπουλου- Κόκκαλη προτού μετατραπεί σε συνταγματικό ζήτημα;

Χρειάζεται, δηλαδή, να θυμηθούμε το μερίδιο του Τύπου στη συνεχή απαξίωση του Τύπου, την ευθύνη των ίδιων των ανθρώπων του για τον βαρύτατο τραυματισμό της συνολικής αξιοπιστίας του; Δεν χρειάζεται. Αρκεί να ανοίξετε μερικές εφημερίδες ή να αναζητήσετε κάποια blogs. Ακόμη και τα τελευταία εικοσιτετράωρα, οι γνωστοί μούτσοι που υποδύονται τους καπεταναίους έσπευσαν να δώσουν μαθήματα δεοντολογίας και να χύσουν κροκοδείλια δάκρυα για «την καχυποψία» που οι ίδιοι παράγουν και συντηρούν. Και εκεί επάνω πλάκωσε η κρίση. Με όλες τις εκδοχές της... Από την κρίση των παραδοσιακών μορφών ενημέρωσης που μεταφράζεται σε πτώση της κυκλοφορίας των εφημερίδων και των περιοδικών ως τη γενικότερη οικονομική κρίση που μειώνει δραματικά τα διαφημιστικά τους έσοδα. Το μόνο βέβαιο είναι ότι αυτήν την κρίση, ένα μεγάλο μέρος του ελληνικού Τύπου είναι παντελώς απροετοίμαστο να την αντιμετωπίσει. Και ακόμη χειρότερα, δεν φαίνεται καν να έχει τη διάθεση ή την ικανότητα να την καταλάβει.

Διότι εδώ ο Τύπος στο σύνολό του πέφτει θύμα της αμφιθυμίας της ελληνικής κοινωνίας.

Τι ακριβώς θέλουμε; Θέλουμε έναν υγιή και εύρωστο Τύπο; Τότε αυτός ο Τύπος θα είναι και ισχυρός, θα παρεμβαίνει στα πράγματα ανοιχτά και θαρραλέα, θα λέει τη γνώμη του και θα επηρεάζει τη γνώμη των άλλων.

Ή μήπως θέλουμε έναν Τύπο ασθενή, επιδοτούμενο και κρατικοδίαιτο; Τότε ο Τύπος αυτός θα είναι και ανίσχυρος και ανυπόληπτος. Θα κάνει ίσως τη δουλειά του αλλά δεν θα επιτελεί τον ρόλο του.

Συνήθως οι ίδιοι που καταφέρονται εναντίον της ασθένειας και της ανυποληψίας μερίδας του Τύπου εξανίστανται όταν ο υγιής Τύπος ασκεί την υποχρέωση της γνώμης και της παρέμβασης - όταν, φυσικά, δεν γνωμοδοτεί και δεν υπερβαίνει υπέρ των δικών τους απόψεων...

Δεν είμαι βέβαιος ότι η ελληνική κοινωνία έχει αποφασίσει τι ακριβώς θέλει. Και δεν είμαι καθόλου βέβαιος ότι οι πολιτικές δυνάμεις που την εκπροσωπούν έχουν την ωριμότητα και τη δημοκρατική συγκρότηση να κόψουν τα σωληνάκια, να αφήσουν στην άκρη το νταραβέρι και να αποφανθούν, όπως κάποτε ο Θωμάς Τζέφερσον, ότι «ανάμεσα σε μια κυβέρνηση χωρίς εφημερίδες και σε εφημερίδες χωρίς κυβέρνηση δεν θα είχα τον παραμικρό δισταγμό να επιλέξω το δεύτερο».
BHMA