Διασχίζοντας τη χώρα των Κελτών...

Κείμενο - φωτ: Μιχάλης Μασούρης
Δραματικά σμιλεμένη στο πέρασμα των αιώνων από τον ηρωισμό των Κελτών, η Ιρλανδία έχει να παρουσιάσει πλούσια πολιτισμική κληρονομιά και αξιοθέατα που κόβουν την ανάσα. Το σμαραγδένιο νησί αποτελεί έναν από τους πιο φιλόξενους προορισμούς της δυτικής Ευρώπης, προσφέροντας ένα υπέροχο ταξίδι στο χρόνο και άφθονα ποτήρια παραδοσιακής μαύρης μπίρας
Νωρίς το πρωί, η πρώτη ματιά στο χάρτη με τους κυκλωμένους προορισμούς μάς γεμίζει με ανυπομονησία. Ο σκούρος πράσινος μαρκαδόρος γύρω από την περιοχή που βρίσκονται τα προϊστορικά μνημεία του Bru na Bόinne σηματοδοτεί την κατεύθυνση που πρέπει να...

ακολουθήσουμε στο ξεκίνημα της μεγάλης περιήγησής μας στις ομορφιές της Ιρλανδίας. Η απόσταση από το Δουβλίνο δεν είναι μεγαλύτερη από 50 χιλιόμετρα, οπότε δεν πρόκειται να μας πάρει περισσότερο από μία ώρα για να βρεθούμε στην κοιλάδα του ποταμού Boyne.

Φτάνοντας στο κέντρο επισκεπτών, μας ενημερώνουν ευγενικά για τις ξεναγήσεις που προσφέρονται. Το Bru na Bόinne αποτελεί ένα εκπληκτικό σύμπλεγμα νεολιθικών τάφων, υπόγειων διαδρόμων, οχυρωμάτων και τύμβων που χρονολογούνται από την 4η χιλιετία π.Χ. Εχουμε, λοιπόν, την ευκαιρία να θαυμάσουμε μια σειρά από αριστουργήματα τέχνης, μηχανικής και αστρονομίας, τα σημαντικότερα εκ των οποίων βρίσκονται στις τοποθεσίες Knowth και Newgrange. Στο Knowth δεκαεννιά τύμβοι με κρυφά περάσματα και περίτεχνα σχέδια στην περίμετρό τους κρατάνε για χιλιάδες χρόνια καλά κρυμμένα τα μυστικά τους. Από την άλλη, οι μελέτες στο επιβλητικό ταφικό μνημείο του Newgrange άφησαν έκθαμβους τους αρχαιολόγους, όταν συνειδητοποίησαν ότι πρόκειται για το αρχαιότερο ηλιακό παρατηρητήριο του κόσμου. Ακριβώς την ώρα της αυγής της μικρότερης μέρας του χρόνου, στο χειμερινό ηλιοστάσιο, οι ακτίνες του Ηλιου γλιστρούν μέσα από μία σχισμή, που βρίσκεται πάνω από τη στενή είσοδο, διαπερνούν το μακρύ διάδρομο και για 17 λεπτά πλημμυρίζουν με φως τα βάθη του τάφου. Οι ιδιαιτερότητες αυτές γίνονται ακόμη πιο θαυμαστές, αν αναλογιστούμε ότι τα μνημεία κατασκευάστηκαν πολύ πριν οι αρχαίοι Αιγύπτιοι χτίσουν τη Μεγάλη Πυραμίδα της Γκίζας και μάλιστα χωρίς να έχει γίνει χρήση τροχού, καθώς και μεταλλικών εργαλείων.

Αποχωρώντας ενθουσιασμένοι, τόσο από το Newgrange όσο και από τον ανοιξιάτικο καιρό που μας έκανε τα χατίρια -κάτι που δεν συνηθίζεται στην Ιρλανδία- συνεχίζουμε οδικώς προς το μοναστήρι του Clonmacnoise, τοποθετημένο στο κέντρο του σμαραγδένιου νησιού, όπως και στην καρδιά της κέλτικης παράδοσης. Λίγο πριν από το μέσον της διαδρομής, μια πόλη βγαλμένη σαν από παραμύθι εμφανίζεται στ' αριστερά μας. Πάνω στις όχθες του ποταμού Boyne ορθώνεται δραματικά το κάστρο του Trim. Χτισμένο το 12ο αιώνα από Νορμανδούς ιππότες, είναι ένα από τα μεγαλύτερα μεσαιωνικά κάστρα της Ευρώπης. Πλαισιωμένο από το κάστρο του Τάλμποτ (Talbot) και τον καθεδρικό ναό του Αγίου Πατρικίου (St .Patrick), δεν αποτελεί έκπληξη ότι αυτό το μαγευτικό σκηνικό επιλέχθηκε από τον Μελ Γκίμπσον για τα γυρίσματα της ταινίας «Braveheart». Πριν προλάβουμε να χορτάσουμε τις ομορφιές της περιοχής, περνάμε στην άλλη άκρη της ξύλινης γέφυρας και συνεχίζουμε το δρόμο μας προς την ιρλανδική ενδοχώρα. Το περίφημο μοναστήρι του Clonmacnoise μας περιμένει.

Υπό το βάρος της βρετανικής και ιρλανδικής οδικής ιδιαιτερότητας, που θέλει τα αυτοκίνητα να κινούνται στην αριστερή πλευρά του δρόμου, περίπου μιάμιση ώρα μετά την τελευταία μας στάση, βρισκόμαστε ήδη έξω από το Clonmacnoise. Επιβλητικά τοποθετημένο στις όχθες του ποταμού Σάνον (Shannon), το εν λόγω μοναστήρι αποτελεί έναν από τους πιο ατμοσφαιρικούς θρησκευτικούς οικισμούς της δυτικής Ευρώπης. Ενα σύνολο από ερειπωμένους πέτρινους ναούς, κυκλικούς πύργους, ταφικά μνημεία και ψηλούς κέλτικους σταυρούς περιτριγυρισμένο από πέτρινα τείχη, δίνει στον επισκέπτη την ψευδαίσθηση ότι οι μοναχοί του Μεσαίωνα βαδίζουν ακόμη γύρω από τις μισογκρεμισμένες εκκλησίες και τους πέτρινους σταυρούς. Ενας τέτοιος μοναχός, ο -άγιος μετέπειτα - Κιάραν, ίδρυσε το μοναστήρι-οικισμό λίγο πριν από τα μέσα του 6ου αιώνα. Τοποθετημένο κομβικά σ' ένα σταυροδρόμι μεσαιωνικών διαδρομών και συνδέοντας όλες τις περιοχές της Ιρλανδίας, το μοναστήρι αναπτύχθηκε γρήγορα και βρέθηκε στο απόγειο της δόξας του μεταξύ 7ου και 12ου αιώνα. Ολο αυτό το διάστημα, οι μοναχοί κατάφεραν επιτυχώς να αντισταθούν στις επιθέσεις των Βίκινγκς και των Νορμανδών, μέχρι την κατάληψη και την καταστροφή του μοναστηριού από τους Αγγλους το 1552. Οι μεσαιωνικές επιγραφές και οι μεγάλοι πέτρινοι σταυροί που διασώθηκαν έχουν τεράστια πολιτισμική σημασία για τους Ιρλανδούς. Στην αρχική μορφή τους έφεραν μόνο γεωμετρικά σχέδια, αλλά αργότερα άρχισαν να απεικονίζουν σκηνές από τη Βίβλο και τους αγίους της περιοχής, για να καταλήξουν ως το κατ' εξοχήν σύμβολο της ιρλανδικής χριστιανικής πίστης.

Αφήνοντας πίσω το Clonmacnoise, κατευθυνόμαστε δυτικά, διασχίζοντας την περίτεχνη γέφυρα του Σάνον, Shannonbridge, και αναζητούμε τον επόμενο προορισμό μας. Η φοιτητούπολη του Galway, ή Gaillimh στην τοπική γαελική γλώσσα, όπως αναγράφεται στις οδικές πινακίδες, φαίνεται ιδανικός σταθμός για να διανυκτερεύσουμε. Η πόλη που βρίσκεται στα βόρεια του κόλπου του Γκόλγουεϊ (Galway) αποτελεί στρατηγικό σημείο για τους ταξιδιώτες που θέλουν να ανακαλύψουν το δυτικό κομμάτι του νησιού. Γνωστή και ως «δίγλωσση πρωτεύουσα της Ιρλανδίας», αποτελεί το κέντρο της αναβίωσης της γαελικής παράδοσης, αφού στην ευρύτερη περιοχή αναφέρονται τα μεγαλύτερα ποσοστά ομιλίας της ιρλανδικής γαελικής. Στο τοπικό πανεπιστήμιο υπάρχει και αντίστοιχη έδρα έρευνας για την εν λόγω γλώσσα, ενώ ποικίλα προγράμματα στην τηλεόραση και το ραδιόφωνο εκφέρονται στη γαελική. Πέρα από τις γλωσσικές της ιδιαιτερότητες, η πόλη είναι γνωστή και για τις υπέροχες παμπ, όπου τα βαρέλια με την μπίρα αδειάζουν το ένα μετά το άλλο.

Η πλούσια θρησκευτική παράδοση των Ιρλανδών στο πέρασμα των αιώνων μάς ωθεί να συνεχίσουμε την περιήγησή μας περνώντας από ακόμη ένα μοναστήρι, το Kilmacduagh. Ο χαρακτηριστικός πύργος του, τα ερείπια των ναών και οι διάσπαρτοι κέλτικοι σταυροί παραπέμπουν τόσο στις στιγμές δόξας του μοναστηριού όσο και στις λεηλασίες και τις καταστροφές που υπέστη τους 12ο και 13ο αιώνες. Σύμφωνα με το μύθο, ο ιεράρχης που ίδρυσε το μοναστήρι φέρεται να είπε ότι σε αυτό ποτέ κανένας δεν θα πεθάνει από κεραυνό, ξορκίζοντας έτσι έναν από τους φόβους της εποχής. Ο μύθος αυτός δοκιμάστηκε αργότερα, όταν ένας κεραυνός χτύπησε έναν άτυχο πιστό. Ομως οι ευφυείς και πάντοτε πιστοί στους μύθους Ιρλανδοί δικαιολόγησαν το περιστατικό, αναφέροντας ότι το σώμα εκτοξεύτηκε με δύναμη σε διπλανή περιοχή και ξεψύχησε εκεί.

Περνώντας από τα θαύματα των τοπικών μύθων στις θαυμαστές φυσικές δημιουργίες, συνεχίζουμε οδικώς προς ένα κομβικό σημείο του ταξιδιού μας και μία από τις πιο χαρακτηριστικές εικόνες του ιρλανδικού τοπίου. Φτάνοντας στο κέντρο επισκεπτών των γκρεμών του Moher, τίποτα δεν προδίδει τις εικόνες που θα συναντήσουμε ανεβαίνοντας στο ψηλότερο σημείο της πλαγιάς. Η εικόνα των απότομων βράχων που ελίσσονται μέσα στην άγρια θάλασσα, σε μήκος μεγαλύτερο από 8 χλμ. και ύψος πάνω από 200 μέτρα, αποτελεί ένα από τα πιο φαντασμαγορικά αξιοθέατα της Ιρλανδίας. Προσφέροντας θέα που κόβει την ανάσα, η περιοχή του Moher δίνει κάθε δικαίωμα στον ταξιδιώτη να αισθάνεται τυχερός που έφτασε σ' αυτή την άκρη του Ατλαντικού. Τα χιλιάδες θαλασσοπούλια, δεκάδων διαφορετικών ειδών, που ζουν και αναπαράγονται σε αυτά τα βράχια, συνεισφέρουν ηχητικά στην επιβλητικότητα του τοπίου και υπενθυμίζουν τη σημασία των γκρεμών ως βιοτόπων. Ο δυνατός παγωμένος αέρας δίνει και αυτός έντονα το «παρών», στενεύοντας τα χρονικά περιθώρια της επίσκεψής μας.

Συνεχίζουμε την περιήγησή μας στην επαρχία του Clare, διασχίζοντας καταπράσινα χωράφια με καλοθρεμμένα ζώα. Προχωρώντας με κατεύθυνση προς το Βορρά, το πράσινο του τοπίου γίνεται όλο και πιο σπάνιο, δίνοντας τη θέση του στο γκρίζο. Ακόμη και αυτή η εναλλαγή, όμως, δεν προδίδει το τεράστιο ραβδωτό οροπέδιο από ασβεστόλιθο που ακολουθεί, το Burren. Η πιο χαρακτηριστική προσπάθεια να περιγραφεί αυτό το βραχώδες κομμάτι γης, το οποίο εκτείνεται σε περίπου 250 τ.χλμ., έγινε το 17ο αιώνα, από έναν επιθεωρητή του βρετανικού στρατού. Η περιγραφή του Burren ως «γη άγρια, χωρίς νερό για να πνιγεί κάποιος, χωρίς δέντρα για να κρεμαστεί, χωρίς χώμα για να θαφτεί», μπορεί να είναι -αν μη τι άλλο- ποιητική, αλλά παραβλέπει την αρχαιολογική, βοτανολογική και γεωλογική αξία της περιοχής. Ιδιαίτερα στις αρχές του καλοκαιριού, ανάμεσα στις σχισμές των ηλικίας 350 εκατομυρίων ετών ασβεστολιθικών πετρωμάτων, φυτρώνουν δίπλα δίπλα φυτά που χαρακτηρίζουν τόσο τη μεσογειακή όσο και την αλπική χλωρίδα, μετατρέποντας τους γκρίζους βράχους σ' έναν λαμπερό πέτρινο κήπο. Παράλληλα, σημάδια από ανθρώπινους πολιτισμούς ηλικίας χιλιάδων ετών βρίσκονται διάσπαρτα στην περιοχή. Περισσότερα από 90 μεγαλιθικά ταφικά μνημεία έχουν χαρτογραφηθεί, με πιο χαρακτηριστικό το μνημείο του Poulnabrone, το οποίο δεσπόζει επιβλητικά στο βραχώδες τοπίο για περισσότερα από 4.000 χρόνια. Πρόκειται για ένα ντολμέν, δηλαδή μεγαλιθικό τάφο, όπου μεγάλες κάθετες πέτρες στηρίζουν μία οριζόντια, σχηματίζοντας ένα πέτρινο δωμάτιο. Ανάλογες κατασκευές έχουν βρεθεί σε πολλά σημεία στην Ευρώπη και την Ασία. Αυτό που καθιστά ιδιαίτερο το συγκεκριμένο μνημείο είναι η θέση του: αποξενωμένο από άλλα κτίσματα, στο μέσο ενός βραχώδους σεληνιακού τοπίου.
enet.gr