Πήραμε δανεικά με καπέλο 200 εκατ. €

ΡΕΠΟΡΤΑΖ: ΣΠΥΡΟΣ ΔΗΜΗΤΡΕΛΗΣ
ΣΥΝΗΨΑΝ ΤΑ ΔΑΝΕΙΑ ΟΛΟΚΛΗΡΟΥ ΤΟΥ ΕΤΟΥΣ ΣΤΟ Α΄ ΤΕΤΡΑΜΗΝΟ ΜΕ ΤΑ ΕΠΙΤΟΚΙΑ ΣΤΟ ΖΕΝΙΘ...
Ετήσιο καπέλο 150 έως 200 εκατομμυρίων ευρώ σε τόκους θα πληρώνει για τα επόμενα πέντε έως δέκα χρόνια το Ελληνικό Δημόσιο. Πρόκειται για το αποτέλεσμα της βιασύνης που επέδειξε το υπουργείο Οικονομίας και Οικονομικών, το οποίο έσπευσε να καλύψει σχεδόν το σύνολο του δανειακού προγράμματος του 2009 στις αρχές του έτους, δηλαδή σε μια περίοδο που οι αγορές λόγω της διεθνούς χρηματοπιστωτικής κρίσης έκαιγαν όποιον τις ακουμπούσε ζητώντας δανεικά, επιβάλλοντάς του πανάκριβους όρους δανεισμού. Με μια...
πιο συνετή στάση, όπως σημειώνουν τραπεζικοί παράγοντες, δηλαδή με χρονική διασπορά του δανειακού προγράμματος, το Ελληνικό Δημόσιο θα είχε πετύχει καλύτερους όρους δανεισμού μειώνοντας σημαντικά το ετήσιο κόστος εξυπηρέτησης του δημόσιου χρέους, καθώς με την πάροδο του χρόνου και τις μεγάλες παρεμβάσεις κυβερνήσεων και κεντρικών τραπεζών σε όλον τον κόσμο η σχετική ομαλοποίηση των αγορών και η συνακόλουθη υποχώρηση των επιτοκίων ήταν πολύ πιθανή, όπως και έγινε. Τελικά το Δημόσιο λόγω της επιλογής του αυτής δανείστηκε με επιτόκιο έως και 1,5% υψηλότερο σε σχέση με τα τρέχοντα επιτόκια, τα οποία έχουν τώρα υποχωρήσει λόγω της εξομάλυνσης στις διεθνείς αγορές χρήματος και της αισιοδοξίας που αρχίζει να καλλιεργείται για απαρχή της εξόδου από την κρίση τους επόμενους μήνες.

Τι έκαναν οι τράπεζες
Παράγοντες της αγοράς, θέλοντας να δείξουν την γκάφα του υπουργείου Οικονομικών με τον δανεισμό, επικαλούνται τη στάση που επέδειξαν οι μεγάλες ελληνικές τράπεζες για την κάλυψη των δικών τους δανειακών αναγκών. Όπως επισημαίνουν, οι τράπεζες λόγω της κακής κατάστασης στις αγορές απέφυγαν να προχωρήσουν στη σύναψη μεγάλων ομολογιακών δανείων στο πρώτο τετράμηνο του έτους. Ωστόσο, εντός του Μαΐου, που η κατάσταση στις αγορές παρουσίασε σχετική ομαλοποίηση, ορισμένες άρχισαν τις διαδικασίες για την έκδοση ομολογιακού δανείου.

Έλλειψη ψυχραιμίας
Όπως σχολιάζουν στελέχη των οικονομικών υπουργείων, η έλλειψη ψυχραιμίας από την πλευρά του υπουργείου Οικονομικών στην υλοποίηση του δανειακού προγράμματος δεν ήταν αποτέλεσμα απουσίας ικανότητας πρόβλεψης της πορείας των αγορών- αυτήν όπως σημειώνουν τα ίδια τραπεζικά στελέχη δεν την έχει κανείς- αλλά κυρίως της ανεξέλεγκτης αύξησης των ελλειμμάτων του κρατικού προϋπολογισμού και του δημόσιου χρέους λόγω των μεγάλων λαθών και παραλείψεων που έγιναν στη δημοσιονομική πολιτική τα τελευταία χρόνια, αλλά και σε μεγάλο βαθμό το 2008. Πρόκειται για εξελίξεις που κατέστησαν τη χώρα μαύρο πρόβατο για τις διεθνείς αγορές και εκτόξευσαν τα επιτόκια για την Ελλάδα σε ύψος-ρεκόρ, δημιουργώντας ακόμη και διεθνή θόρυβο για κίνδυνο χρεοκοπίας. Μέσα στο κλίμα αυτό, το υπουργείο υπό καθεστώς πανικού- όπως λένε παράγοντες της αγοράς- έσπευσε να δανειστεί όσο περισσότερα μπορούσε για το 2009, πληρώνοντας φυσικά υψηλό κόστος λόγω αυτής της επιλογής.

Με επιτόκια-ρεκόρ
Το υπουργείο Οικονομικών από τις αρχές του έτους έως και το τέλος Απριλίου προχώρησε στη σύναψη νέων δανείων συνολικού ύψους 47,6 δισ. ευρώ με επιτόκια τα οποία, όσον αφορά την μετά ΟΝΕ εποχή, ήταν σε επίπεδα-ρεκόρ. Πρόκειται για ποσό που αντιστοιχεί σχεδόν στο σύνολο του δανειακού προγράμματος του Δημοσίου για το 2009. Μάλιστα, σε πρόσφατες δηλώσεις του ο υπουργός Οικονομίας και Οικονομικών κ. Γ. Παπαθανασίου επιχείρησε να παρουσιάσει την κίνηση αυτή ως επιτυχία, λέγοντας ότι «οι Κασσάνδρες διαψεύστηκαν, αφού μέσα στο πρώτο τετράμηνο του 2009 πετύχαμε να καλύψουμε όλο το δανειακό πρόγραμμα του έτους». Ο ίδιος υποστήριξε ότι το Δημόσιο δανείστηκε επειδή ήθελε να δημιουργήσει ένα «μαξιλάρι ασφαλείας» στην κρίση και μάλιστα προανήγγειλε τότε τη σύναψη ενός ακόμη δανείου 8 δισ. ευρώ. Παράγοντες της τραπεζικής αγοράς διαφωνούν με αυτή την προσέγγιση, σημειώνοντας ότι η βιασύνη στη σύναψη όλων των δανείων του έτους το πιο πιθανό ήταν να επιβαρύνει το Δημόσιο, όπως και τελικά έγινε.

Οι τόκοι που θα γλίτωνε το Δημόσιο
Ειδικότερα, το δανειακό πρόγραμμα του Δημοσίου, όσον αφορά τις λεγόμενες μεγάλες διάρκειες δανεισμού, δηλαδή 3ετή, 5ετή και 10ετή ομόλογα, ξεδιπλώθηκε ως εξής:

● Στις 21 Ιανουαρίου το Δημόσιο μέσω της έκδοσης 5ετούς ομολόγου δανείστηκε από τις διεθνείς αγορές το ποσό των 5,5 δισ. ευρώ με επιτόκιο-ρεκόρ 5,61%. Σήμερα, το αντίστοιχο τρέχον επιτόκιο είναι 4,1%, δηλαδή 1,5 εκατοστιαία μονάδα χαμηλότερα. Αυτό σημαίνει ότι κάθε χρόνο το Ελληνικό Δημόσιο θα καταβάλλει ως τόκους στους κατόχους του ομολόγου το ποσό των 308,5 εκατομμυρίων ευρώ. Αν το Ελληνικό Δημόσιο προχωρούσε σήμερα στην έκδοση του ίδιου ομολόγου θα επιβαρυνόταν με επιτόκιο περίπου 4,1%, που μεταφράζεται σε μείωση της ετήσιας δαπάνης τόκων κατά περίπου 83 εκατ. ευρώ, αφού αντί για 308,5 εκατ. ευρώ τον χρόνο το Δημόσιο θα κατέβαλλε 225,5 εκατ. ευρώ.

● Στις 10 Φεβρουαρίου εκδόθηκε 3ετές ομόλογο ύψους 7 δισ. ευρώ με επιτόκιο (απόδοση) 4,38%. Σήμερα το αντίστοιχο επιτόκιο είναι 3,1%. Αυτό σημαίνει ότι το Δημόσιο αντί για ετήσιους τόκους 306,6 εκατ. ευρώ θα κατέβαλλε τόκους 217 εκατ. ευρώ, δηλαδή 89,6 εκατ. ευρώ λιγότερα. ● Στις 4 Μαρτίου το Δημόσιο εξέδωσε 10ετές ομόλογο 7,5 δισ. ευρώ με επιτόκιο (απόδοση) 6,136%. Το συγκεκριμένο ομόλογο συνεπάγεται την καταβολή ετήσιων τόκων 460 εκατ. ευρώ. Αν το ίδιο ομόλογο είχε συναφθεί σήμερα, το επιτόκια θα ήταν με βάση τις αποδόσεις στη δευτερογενή αγορά ομολόγων στο 5,3% και το Δημόσιο θα κατέβαλλε ετήσιους τόκους 397,5 εκατ. ευρώ, γλιτώνοντας κάθε χρόνο 62,5 εκατ. ευρώ.

● Στις 31 Απριλίου έγινε επανέκδοση του 5ετούς ομολόγου με επιτόκιο (απόδοση)

4,988%, με το οποίο αντλήθηκε ποσό 7 δισ. ευρώ. Αν ο δανεισμός είχε γίνει σήμερα το Δημόσιο θα δανειζόταν με επιτόκιο 4,1% και θα γλίτωνε ετήσιους τόκους 62,1 εκατ. ευρώ.

● Στα τέλη Απριλίου έγινε επανέκδοση του 3ετούς ομολόγου με το οποίο αντλήθηκε ποσό 7,5 δισ. ευρώ με επιτόκιο (απόδοση)

3,64%. Σήμερα το επιτόκιο έχει υποχωρήσει στο 3,1%, που σημαίνει ότι το Δημόσιο αν δανειζόταν το ίδιο ποσό για την ίδια διάρκεια θα κατέβαλλε 40 εκατ. ευρώ λιγότερους τόκους.

Το συνολικό όφελος αν- θεωρητικά πάντα - ο παραπάνω δανεισμός πραγματοποιούνταν σήμερα ανέρχεται σε 337,2 εκατ. ευρώ. Ωστόσο, τραπεζικά στελέχη σημειώνουν ότι ήταν σχετικά απίθανο να μη δανειστεί καθόλου το Δημόσιο κατά το πρώτο τετράμηνο του έτους. Ακόμη και στην περίπτωση αυτή, όμως, τα ίδια στελέχη λένε ότι το Δημόσιο θα μπορούσε- για παράδειγμα- να πραγματοποιήσει την έκδοση του 10ετούς ομολόγου και των δύο εκδόσεων του 5ετούς ομολόγου μετά το πρώτο τετράμηνο. Δηλαδή συνολικά 20 δισ. ευρώ από τα 47,6 δισ. που δανείστηκε (περίπου το 42% του δανεισμού που πραγματοποιήθηκε). Έτσι, θα γλίτωνε κάθε χρόνο περίπου 208 εκατ. ευρώ από πληρωμές τόκων.

Το Δημόσιο δανείστηκε με επιτόκιο έως και 1,5% υψηλότερο από τα τρέχοντα επιτόκια, τα οποία έχουν υποχωρήσει λόγω της εξομάλυνσης στις διεθνείς αγορές χρήματος
Μία ευκαιρία που χάθηκε

Στους τραπεζικούς κύκλους συζητείται και η ευκαιρία που είχε το Ελληνικό Δημόσιο, την οποία και έχασε, να προχωρήσει σε δανεισμό για το 2009 στο τελευταίο τρίμηνο του 2008, όταν η κατάσταση στις αγορές δεν είχε εκτραχυνθεί και ενώ παράλληλα φαινόταν στον ορίζοντα το... τσουνάμι που θα έπληττε τις αγορές. Στην περίπτωση που το υπουργείο Οικονομικών είχε δανειστεί τα παραπάνω 20 δισ. με τα μέσα επιτόκια του τελευταίου τριμήνου του 2008 θα κατέβαλλε κάθε χρόνο λιγότερους τόκους κατά περίπου 156,8 εκατ. ευρώ.
NEA