Η. D. S. Greenway |Oταν άρχιζε τη θητεία του εκείνος ο αμερικανός πρόεδρος, ήμουν φοιτητής στην Ευρώπη. Τότε, όπως και τώρα, οι Ευρωπαίοι ήταν ενθουσιασμένοι με τα νιάτα του, την ήρεμη ευφράδειά του και τη γοητευτική σύζυγό του, και ο πήχης των προσδοκιών τους ήταν ανεβασμένος. Οι Ευρωπαίοι κερνούσαν μπίρες τους Αμερικανούς απλώς και μόνο λόγω του προέδρου που είχαν εκλέξει· και αυτό είναι κάτι που ξαναείδα για πρώτη φορά, σχεδόν μισόν αιώνα αργότερα, τον περασμένο Ιανουάριο.
Τότε, όπως και τώρα, μπορούσε κανείς να...
υποστηρίξει πως ο νέος αμερικανός πρόεδρος ήταν περισσότερο δημοφιλής μεταξύ των Ευρωπαίων από ό,τι οποιοσδήποτε από τους δικούς τους ηγέτες.
Οπως και με τον Μπαράκ Ομπάμα, οι πιθανότητες τουΤζον Φ. Κένεντινα εκλεγεί πρόεδρος φαίνονταν ελάχιστες. Υπήρχαν πολλοί που έλεγαν ότι η χώρα δεν ήταν έτοιμη για έναν καθολικό, όπως ακριβώς πολλοί προέβλεπαν πως η φυλετική προέλευση του κ. Ομπάμα θα τον οδηγούσε στην ήττα.
Ο Κένεντι κληρονόμησε το καταστρεπτικό σχέδιο του Κόλπου των Χοίρων που σκοπό είχε την αλλαγή του κουβανικού καθεστώτος και έπειτα κλήθηκε να αντιμετωπίσει την πιο επικίνδυνη στιγμή του Ψυχρού Πολέμου: την κρίση με τους πυραύλους στην Κούβα.
Ωστόσο, παρ΄ ότι οι τακτικές εκφοβισμού του υπουργού Εξωτερικών Τζον Φόστερ Ντάλεςθεωρούνταν απεχθείς, κανένας στην Ευρώπη ή και πέρα από αυτήν δεν μπορούσε να αντιπαθήσει τον Ντουάιτ Αϊζενχάουερμε τον τρόπο που αντιπάθησε τον Τζορτζ Μπους. Επιπλέον, ο Αϊζενχάουερ δεν άφησε πίσω του τα ερείπια που κληρονόμησε ο Ομπάμα: δύο πολέμους, μια οικονομική ύφεση που εξελίχθηκε σε κρίση και την ηθική χρεοκοπία του Γκουαντάναμο και του Αμπου Γκράιμπ, που τόσο αμαύρωσε την υπόληψη της Αμερικής παγκοσμίως. Ο Ομπάμα έκανε τα αδύνατα δυνατά για να απολογηθεί στη Γηραιά Ηπειρο για όσα συνέβησαν κατά τη διάρκεια των οκτώ προηγούμενων ετών.
Πόσο διαφορετικός ήταν όμως ο κόσμος την εποχή του Κένεντι... Η σοβιετική απειλή οδήγησε τη Δυτική Ευρώπη και την Αμερική σε συνασπισμό και η συμμαχία του ΝΑΤΟ λειτούργησε ως το εμπόδιο που κράτησε αυτή την απειλή μακριά. Σήμερα δεν υπάρχει κανένας προεξάρχων λόγος για τον οποίο η Ευρώπη πρέπει να αποδεχθεί την ηγεσία της Αμερικής και η αποστολή του ΝΑΤΟ δεν είναι πλέον ξεκάθαρη.
Στις μέρες του Κένεντι η διατλαντική συμμαχία υπερίσχυε όλων των άλλων. Η Ινδία ήταν μια σοσιαλιστική χώρα περισσότερο φιλική προς τη Ρωσία από ό,τι προς τις ΗΠΑ και η Κίνα παρέμενε πάμπτωχη λόγω μιας από τις μεγαλύτερες αποτυχίες οικονομικού και κοινωνικού σχεδιασμού που είδε ποτέ ο κόσμος. Η Αφρική μόλις που άρχιζε να εξέρχεται από την αποικιοκρατία και τότε χώρες όπως η Βραζιλία δεν θεωρούνταν γεωπολιτικοί παίκτες.
Ο Ομπάμα ανέδειξε μέρος αυτής της μεταβολής όταν παρατήρησε πόσο απλούστερα ήταν τα πράγματα όταν οΓουίνστονΤσόρτσιλ και οΘίοντορΡούζβελτμπορούσαν να καθήσουν κάτω και να αποφασίσουν για την τύχη του ελεύθερου κόσμου.
Οπως επεσήμανε κάποτε η Γερμανίδα Ανγκελα Μέρκελ, η Ευρώπη αντιπροσωπεύει πλέον ένα πολύ μικρότερο ποσοστό του παγκόσμιου πληθυσμού από ό,τι παλαιότερα. Και από οικονομικής απόψεως, τα κέντρα εξουσίας μετατοπίζονται ανατολικότερα, προς την Ασία. Ποιος θα μπορούσε να προβλέψει επί Κένεντι ότι η Αμερική θα κατέληγε να γίνει οφειλέτης της Κίνας;
Στις μέρες μας, στον κόσμο της μετά τον Μπους εποχής, υπάρχει αυξανόμενη απροθυμία να γίνει αποδεκτή η ηγεσία των ΗΠΑ, μια ηγεσία που υπήρξε άνευ όρων αποδεκτή την εποχή του Κένεντι, τουλάχιστον για τον μη κομμουνιστικό κόσμο. Ο Ομπάμα μπορεί να είναι δημοφιλής ως άτομο, αλλά δεν μπορεί να παραγνωριστεί το γεγονός ότι οι ΗΠΑ διαχειρίστηκαν άσχημα την εποπτεία της παγκόσμιας οικονομίας. Και, όπως και στην ίδια την Αμερική, υπάρχει ανησυχία για το κατά πόσον η επιλογή του Ομπάμα να παρέχει αφειδώς πακέτα στήριξης αποτελεί τον δρόμο για τη σωτηρία.
Ποιος μπορεί να κατηγορήσει τη Γερμανία η οποία ανησυχεί για τα πληθωριστικά φαινόμενα που θα ακολουθήσουν, λόγω των αναμνήσεων της δεκαετίας του ΄20, όταν 1 εκατ. μάρκα στοιβαγμένα σε μια χειράμαξα δεν μπορούσαν να αγοράσουν το ίδιο απόγευμα ό,τι είχαν αγοράσει το πρωί;
Ο Ομπάμα αγωνίζεται να σώσει τον καπιταλισμό, όπως έκανε και ο Ρούζβελτ κατά τη διάρκεια της Μεγάλης Υφεσης, αλλά για μεγάλο ποσοστό του κόσμου ο καπιταλισμός αμερικανικού τύπου έχει χάσει την αξιοπιστία του και είναι πολλοί εκείνοι που θα ήθελαν να δουν ένα νέο οικονομικό μοντέλο να ανατέλλει. Η Ηπειρωτική Ευρώπη, την οποία η Αμερική χλεύαζε στο παρελθόν για τον προστατευτισμό με τον οποίο χειριζόταν τις οικονομίες της, τώρα νιώθει δικαιωμένη που αντιστάθηκε στο αμερικανικό μοντέλο.
Ολόκληρος ο κόσμος νιώθει ότι βιώνει ένα μεταβατικό στάδιο. Ακόμη δεν υπάρχει τίποτε που να αντικαθιστά την Αμερική, αλλά ο ρόλος που διαδραμάτισε μετά τον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο εξασθενεί και οι συμμαχίες μετατοπίζονται. Προς τα πού; Κανένας δεν ξέρει ακόμη.
Υπάρχει και άλλη μία ανησυχία. Καθώς ο Κένεντι έσπρωξε πιο βαθιά τις ΗΠΑ σε αυτό που θα εξελισσόταν σε μητέρα όλων των τελμάτων, στο Βιετνάμ, υπάρχει μεγάλη αγωνία μήπως ο Ομπάμα δεσμεύει τη χώρα του σε κάτι που μπορεί να εξελιχθεί με αντίστοιχο τρόπο στο Αφγανιστάν. Και η Ευρώπη δεν θέλει πραγματικά να βρίσκεται εκεί.
ΒΗΜΑ.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου