Οργή αρχαιολόγου για την παραποίηση δηλώσεών της σχετικά με τον σταθμό Βενιζέλου...

Φέρεται να υποστήριξε πως οι αρχαιότητες που βρέθηκαν, μπορούν να αναδείξουν τη Θεσσαλονίκη σε δεύτερη Ρώμη...

Η καθηγήτρια Βυζαντινής Αρχαιολογίας και Τέχνης Μελίνα Παϊσίδου έχει τοποθετηθεί ξεκάθαρα σχετικά με τον τρόπο που αντιμετώπισε η κυβέρνηση Μητσοτάκη της αρχαιότητες στον σταθμό Βενιζέλου, εντός του μετρό Θεσσαλονίκης. 

Όπως ανέφερε πρόσφατα και με σαφήνεια στην «Εφ.Συν.», με αφορμή τα εγκαίνια του μετρό: «Εφτασε η πολυπόθητη στιγμή που περιμένανε όλοι στην αγορά συναθροισμένοι. Ομως το διακύβευμα «Και μετρό και αρχαία» ή «Και αρχαία και μετρό» ηχεί παράφωνα. Γιατί μετρό έχουμε -ή μάλλον ένα υπόγειο τραμ ευθείας γραμμής-, αλλά τα αρχαία παραμένουν ζητούμενο. Με φωτεινή εξαίρεση τη βόρεια είσοδο του Σταθμού Αγίας Σοφίας, όπου αναδύθηκε ο αρχαιολογικός χώρος ανέπαφος με την περιώνυμη γειτονία της Αχειροποιήτου χάρη στην έγκαιρη αλλαγή της μελέτης, τίποτε άλλο δεν υπάρχει πια στην αρχική κοιτίδα του από τα δεκάδες χιλιάδες τετραγωνικά μέτρα των ανασκαμμένων χώρων.»

Μελίνα Παϊσίδου

Συνεπώς, εύλογη ήταν η οργή της, για το γεγονός ότι είδε δηλώσεις της να παραποιούνται, σε σημείο που να φέρεται πως υποστήριζε ότι οι αρχαιότητες που βρέθηκαν μπορούν να αναδείξουν τη Θεσσαλονίκη σε δεύτερη Ρώμη. Η σχετική αναφορά δημοσιεύθηκε στη βρετανική Daily Mail και στη συνέχεια αναπαράχθηκε σε αρκετούς ιστότοπους.

Με σχετική της ανάρτηση στα κοινωνικά δίκτυα, η κ. Παϊσίδου τονίζει τα παρακάτω για την αποκατάσταση της αλήθειας: «Αγαπητές φίλες και αγαπητοί φίλοι, Σήμερα σε ηλεκτρονικές εφημερίδες αναπαραχθηκε απόσπασμα της Daily Mail, όπου απομονώθηκαν δικά μου λόγια από συνέντευξη που έδωσα σε δημοσιογράφο, το περασμένο Σάββατο στον Σταθμό Βενιζέλου και χρησιμοποιηθηκαν αλλιώς. Σε αυτα φερομαι να δηλώνω ότι οι αρχαιότητες που βρέθηκαν μπορούν να αναδείξουν τη Θεσσαλονίκη σε δεύτερη Ρώμη! Δηλώνω δημόσια ότι αυτά τα λόγια δεν μου ανήκουν και θυμίζω τον τεράστιο αγώνα που έκανα με προσωπικό κόστος για την παραμονή των αρχαιοτητων του Σταθμού στη θέση τους. Το σκηνικό που αναπαραχθηκε στον Σταθμό απάδει της αρχαιολογικής δεοντολογίας και σίγουρα δεν δίνει καμία ευκαιρία στη Θεσσαλονίκη. Οποιαδήποτε αντίθετη δηλωση / δημοσίευση που θα αναφέρει το όνομα μου θα θεωρηθεί δόλια και θα με υποχρεώσει να κινήσω τις νόμιμες διαδικασίες».

Υπενθυμίζεται παρακάτω η ξεκάθαρη τοποθέτησή της στην «Εφ.Συν.» για τις αρχαιότητες στον σταθμό Βενιζέλου:

«Το μετρό στις ράγες και τα quasi modo αρχαία»

Της Μελίνας Παϊσίδου, καθηγήτριας Βυζαντινής Αρχαιολογίας και Τέχνης, Φιλοσοφική Σχολή, Τμήμα Ιστορίας και Αρχαιολογίας ΑΠΘ

Εφτασε η πολυπόθητη στιγμή που περιμένανε όλοι στην αγορά συναθροισμένοι. Ομως το διακύβευμα «Και μετρό και αρχαία» ή «Και αρχαία και μετρό» ηχεί παράφωνα. Γιατί μετρό έχουμε -ή μάλλον ένα υπόγειο τραμ ευθείας γραμμής-, αλλά τα αρχαία παραμένουν ζητούμενο. Με φωτεινή εξαίρεση τη βόρεια είσοδο του Σταθμού Αγίας Σοφίας, όπου αναδύθηκε ο αρχαιολογικός χώρος ανέπαφος με την περιώνυμη γειτονία της Αχειροποιήτου χάρη στην έγκαιρη αλλαγή της μελέτης, τίποτε άλλο δεν υπάρχει πια στην αρχική κοιτίδα του από τα δεκάδες χιλιάδες τετραγωνικά μέτρα των ανασκαμμένων χώρων.

Η μελετοκατασκευή («πάμε κι όπου βγει») κόστισε την απώλεια σημαινουσών αρχαιολογικών θέσεων από τέσσερις σταθμούς του ιστορικού κέντρου της πόλης που θα πλούτιζαν το ιστορικό στίγμα της σε μια συνύπαρξη εποχών, αρχίζοντας ανατολικά από τη Βασιλική στο Σιντριβάνι και καταλήγοντας στο δυτικό νεκροταφείο της ρωμαϊκής Θεσσαλονίκης διαμέσου της κεντρικής Λεωφόρου, όπως ξεδιπλώθηκε στη διαχρονία της.

Η κακοδιαχείριση του κοιμητηριακού ναού στο Σιντριβάνι ήταν το έναυσμα για τη φανέρωση των προθέσεων «να μη μείνει πέτρα όρθια». Στο ψευδοδίλημμα καταστροφή ή «κατάχωση» για το μνημείο επιλέχθηκε ο ενταφιασμός του αντί της διδακτικής ανάδειξης στον χώρο του Πανεπιστημίου. Το παιχνίδι των λέξεων κορυφώθηκε στους δύο κεντρικούς σταθμούς όπου η ζείδωρη αρχαιολογική σκαπάνη έφτασε στα σπλάχνα της πόλης και έδειξε το μεγαλείο της. Πώς να ονοματιστεί εκεί η καταστροφή; Επινοήθηκε η «απόσπαση» ως μια κάποια λύσις.

Ο τεμαχισμός και το ξήλωμα εφαρμόστηκαν στον Σταθμό της Αγίας Σοφίας. Στον Σταθμό Βενιζέλου όμως τα πράγματα δυσκόλεψαν. Εκεί το εύρημα δεν είχε προηγούμενο. Ολόκληρη βυζαντινή γειτονιά κουβαλούσε το βάρος των δεκαπέντε αιώνων της. Και τότε επινόησαν την «απόσπαση και επανατοποθέτηση», καινοφανείς έννοιες σε κακά ελληνικά, για την εύσχημη περιγραφή ασχημόνων πράξεων: τις διαλύσεις του αρχαιολογικού προϊόντος. Ενα εγκληματικό παιχνίδι, μια φενάκη διαχείρισης του πολιτισμικού αποθέματος, όπου το ακίνητο αρχαιολογικό τοπίο μετατρέπεται σε κινητό και ο ζωντανός χώρος γίνεται μουσειακό είδος βιτρίνας σε μορφή ψευδοδιατήρησης. Η επιδερμική αναδημιουργία τού άλλοτε αρχαιολογικού χώρου επάνω σε τεχνητό επίπεδο χωρίς βάθος και ορίζοντα απομείωσε την ουσία του αρχαίου.

Η οριστική βλάβη του αυθεντικού έδωσε μια θεατρικά ανασκευασμένη σύνθεση στερημένη του τεκμηρίου της μελέτης. Τα αποκολλημένα μέλη που επανασυγκολλήθηκαν προορίζονται μόνο για εντυπωσιοθηρία, καθώς συνιστούν προσομοίωση, ένα quasi modo αρχαίο. Η virtual reality παρατηρείται και στη νότια είσοδο του Σταθμού Αγίας Σοφίας, όπου «επανατοποθετήθηκε» εντός κιβωτιόσχημης κατασκευής σε ασύμβατο επίπεδο και δίπλα στον γυάλινο ανελκυστήρα μέρος της άλλοτε πλατείας. Μια γιγαντοαφίσα στέκει ενθύμημα και πικρή επίγευση της πράξης.

Αναμφίβολα κακές πρακτικές, παραδείγματα προς αποφυγή, που ενέχουν τον κίνδυνο να αποτελέσουν την αρχή για εφαρμογές οι οποίες θα σαρώσουν κάθε μνημειακό τοπίο που θα «ενοχλήσει» την ανάπτυξη. Η Αρχαιολογία αποχωρεί, ο θεατρινισμός έρχεται.

Η κακοδιαχείριση του πολιτισμικού αποθέματος της πόλης δεν περιορίζεται στην υπόγεια Θεσσαλονίκη. Συνεχίζεται κακόφωνα και στα υπέργεια μνημεία και με ένταση στον πολύπαθο Σταθμό Βενιζέλου, όπου η θέαση του Χαμζά Μπέη Τζαμί (Αλκαζάρ) κακοποιείται από ογκώδες τριγωνικό κατασκεύασμα από γυαλί και μέταλλο, ενώ το Μπεζεστένι κρύβεται πίσω από δύο γυάλινες πυραμίδες. Ισως ο εμπνευστής των «πυραμιδοειδών» να εζήλωσε τη δόξα των Φαραώ, ίσως κάτι να είχε δει στην αυλή του Λούβρου, πάντως δεν εκτίμησε ορθά την επιθετική παρουσία των γυάλινων γιγάντων με τις αιχμηρές κορυφές τους δίπλα στην ευγενική υπόσταση των οθωμανικών μνημείων με τα κόκκινα πλιθιά, την ασβεστόπετρα και τα μάρμαρα που από τα μέσα του 15ου αιώνα καλαίσθητα κοσμούν τη διασταύρωση δύο βασικών δρόμων της πόλης, του Decumanus Maximus – Λεωφόρου – Vardar kadesi – Εγνατία και του Cardo – Sabri Pasa – Βενιζέλου.

Τίποτε δεν εκτίμησαν…